Çocuğumuzun yetkinlikleri;
Bilgi
Beceri
Güdüler
Özbakış
Kişisel Özellikleri,
şeklinde sıralanabilir. Öncelikle kısaca bu yetkinlikleri tanımlamakta fayda vardır:
Bilgi, bireyin belirli bir konuya ilişkin olarak sahip olduğu işlenmiş enformasyondur.
Beceri, belirli bir görevi (eylemi) yerine getirebilme yeteneğidir.
Güdüler, bireylerin belirli bir davranışı sergilemesine neden olan düşünceler, istekler ya da dürtülerdir.
Kişisel özellikler, belirli bir duruma karşı gösterilen tepkilerdir.
Özbakış, bireyin sahip olduğu benlik duygusu, kendini algılayış biçimi ve temel değerleri bir özbakış (self concept) geliştirmesine neden olmaktadır.
“Başkalarını etkilemek” düşüncesi taşımayan bir çocuk, ilerde liderlik davranışı gösteremez.
Çocuklarımızın potansiyellerinin olup olmadığını ve de neye potansiyellerinin olduğunu keşfetmek gelecekteki iş yaşantıları açısından oldukça önemlidir. Bunun için performanslarının ailece ve uzman kişilerce değerlendirilmesi gerekmektedir.
Performans değerlendirme; çocuğun çalışmalarını, etkinliklerini, eksikliklerini, yeterliklerini, fazlalıklarını, yetersizliklerini kısacası bir bütün olarak tüm yönleriyle gözden geçirmektir.
Yine çocuğumuzun görevindeki başarısını, tutum ve davranışlarını, ahlak durumunu ve özelliklerini bütünleyen ve bütüne olan katkısını, değerlendiren planlı bir denetleme yöntemidir.
Çocuğun performansını değerlendirmenin; kariyer hedeflerine ulaşmak için aileye ortak bir yol haritası belirleme, çocuktan beklenen potansiyelin tam olarak ne olduğunu netleştirme, çocuğun başarısının tanımlanması, hedeflerinin tanımlanması, gelişim açısından sağlıklı bir geri bildirimin alınması, çocuğun ailesiyle, okul ortamıyla ve de sosyal ortamıyla kaliteli bir iletişim sağlayabilmesi için fırsatlar yaratılması…vb. pek çok yararları vardır.
Çocuklarımızın performansını günlük, haftalık, aylık, 3 aylık, 6 aylık, yıllık süreçlerde değerlendirebiliriz. Performansın bir uzman tarafından değerlendirilmesi ve/veya yorumlanması en sağlıklı olandır. Performans değerlendirmesinin; ölçülebilir, spesifik, ulaşılabilir/erişilebilir, zamanla tanımlı ve anlaşılır olması esastır. Buna bağlı olarak da çocuğa sağlıklı bir geri bildirim sağlanmalıdır. Geri bildirim çocuğun hayatını değiştiren bir süreçtir.
Çocuğa Neden Geri Bildirim Verelim?
· Hedeflenen amacın neresinde olduğumuzu anlamamıza yardımcı olur;
· Beceriyi onurlandırır, çocukta geliştirmek istediğimiz davranışları güçlendirir;
· Beklentilerle öncelikleri aynı doğrultuya getirir;
· Bilgi eksikliklerini giderir;
· Nerede iyileştirme yapmamız gerektiği hakkında net bir fikir verir;
· Bilinmezlikleri azaltır, ilgili korkular hafifletir.
Geri bildirimde dikkat etmemiz gereken konular; yıkıcı değil yapıcı olmamız gerektiğidir. Yıkıcı geribildirim çocuğu baltalarken, yapıcı geribildirim ise çocuğa yardımcı olur. Konuya bakacak olursak;
Yıkıcı olumlu; çocuğun duymak isteyeceği şeyler, yersiz övgüler ve pohpohlamadır.
Yıkıcı olumsuz ise; yerin dibine sokmak, aşağılamak, içeriği olmayan eleştiriler ve incitici yorumlardır.
Yapıcı olumlu; çocuğun iyi yaptığı şeyler hakkında bilgi verir, takdir içerir ve yardımcı olur.
Yapıcı olumsuz ise; çocuğun geliştirmesi gereken ve zayıf performans gösterdiği işlere odaklanır, başarısızlıklarını ve başkalarını engelleyen davranışlarını dile getirir.
Verdiğimiz geri bildirimlerin türüne göre çocuğumuz;
Kızgınlık, şok ve şaşırma, itiraz, suçlama, bahaneye dayandırma, kabullenme ve yenilenmiş davranış şekillerinde tepki verebilir.
Geribildirim sürecindeki engeller ise;
· Karşısındakini incitme/üzme korkusu
· Faydadan çok zarar verme kaygısı
· Çocuğumuzun direnmesi ve/veya savunmacı davranması
· Çocuğumuzun duruma ve/veya soruna odaklanmaması
· Geribildirimimizin çok genel olması
· Davranışın nasıl düzeltileceğinin gösterilmemesi veya bilinmemesi
· Farklı kanallardan farklı geribildirimlerin gönderilmesi
· Geribildirim verenin “saygınlık” eksiği
Şeklinde sıralanabilir.
Yararlı performans değerlendirmeleri ve sağlıklı geribildirimler yapabilmemiz dileğimle…