İşitme kaybının oluşumunun mantığını anlamak için önce işitme sisteminin yapılarını anlamak önemlidir. İşitme sistemimiz; dış, orta ve iç kulak olmak üzere üç bölümden oluşur. Dış kulak, kulak kepçesi ve dış kulak yolundan oluşur ve sesleri alır. Orta kulak, timpanik membran (kulak zarı) ve üç küçük kemikçikten (çekiç, örs, üzengi) oluşur ve alınan sesleri iç kulağa iletir. İç kulak, koklea (beyin tarafından işitilen sesleri elektrik sinyallerine dönüştüren bir yapı), işitme siniri ve denge organlarını içerir. Bu yapılarda meydana gelen hasarlar işitme kaybına sebep olmaktadır. Peki bu yapılarda ki hasarların hangi sebeplerden dolayı meydana geldiğini biliyor musunuz?
Gelin beraber bakalım.
İşitme Kaybının Nedenleri
İşitme, insanların çevrelerinden gelen sesleri algılaması ve tanıması için önemli bir duyu mekanizmasıdır. Ancak, çeşitli nedenlerle işitme kaybı yaşanabilir. İşitme kaybı genellikle işitme sistemindeki yapılarda hasar oluşması veya işitme sinirindeki sorunlarla ilişkilidir. İşitme kaybının nedenleri arasında genetik faktörler, yaşlanma, gürültüye maruz kalma, enfeksiyonlar, travmalar ve bazı ilaçlar gibi çeşitli etkenler bulunmaktadır.
1. Genetik Faktörler:
Bazı durumlarda, işitme kaybı genetik faktörlere bağlı olabilir. Ailesel işitme kaybı öyküsü olan kişilerde, genetik bir bozukluk veya kalıtsal bir hastalık işitme kaybına neden olabilir. Bu durum, işitme organının veya işitme sinirinin yapısal bozukluklarından kaynaklanabilir.
2. Yaşlanma:
Yaşlanma süreci, işitme kaybının en yaygın nedenlerinden biridir. Yaş ilerledikçe, iç kulağın yapısında ve işlevlerinde değişiklikler meydana gelir. Bu değişiklikler genellikle iç kulağın içindeki tüy hücrelerinin azalması veya işitme sinirindeki dejenerasyon ile ilişkilidir. Bu durum, yaşla ilgili işitme kaybı olarak adlandırılır ve genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkar.
3. Gürültüye Maruz Kalma:
Yüksek düzeyde gürültüye maruz kalma, işitme kaybının önemli bir nedenidir. İşitme organındaki kıl hücrelerine zarar veren ve işitme sinirini etkileyen gürültülü ortamlar, zamanla işitme kaybına neden olabilir. İşitme kaybı, sürekli gürültülü iş ortamlarında çalışan kişilerde, silah atışı gibi patlayıcı seslere maruz kalan askerlerde veya yüksek sesle müzik dinleyenlerde görülebilir.
4. Enfeksiyonlar:
İşitme organında veya işitme yollarında meydana gelen enfeksiyonlar da işitme kaybına neden olabilir. Özellikle orta kulak enfeksiyonları, işitme kaybına yol açabilen akut veya kronik inflamatuar durumlara neden olabilir. Enfeksiyonlar genellikle antibiyotik tedavisi ile tedavi edilir, ancak ciddi vakalarda işitme kaybına neden olabilirler.
5. Travmalar ve İlaçlar:
Kafa travmaları, iç kulağın hasar görmesine ve işitme kaybına neden olabilir. Ayrıca, bazı ilaçlar da işitme kaybına yol açabilir. Özellikle aminoglikozidler gibi belirli antibiyotikler ve bazı kemoterapi ilaçları, işitme sinirini etkileyerek geçici veya kalıcı işitme kaybına neden olabilir.
İşitme kaybının nedenleri çeşitli faktörlere bağlı olabilir ve genellikle işitme organında veya işitme sinirinde meydana gelen hasarlarla ilişkilidir. Genetik faktörler, yaşlanma, gürültüye maruz kalma, enfeksiyonlar, travmalar ve bazı ilaçlar işitme kaybının yaygın nedenleridir. İşitme kaybı yaşayan bireyler, bir KBB hekimi veya odyolog tarafından değerlendirilmeli ve uygun tedavi veya işitme cihazları ile desteklenmelidir.
İşitme Kaybının Türleri
İşitme kaybı, birçok insanın hayatını etkileyen yaygın bir sağlık sorunudur. İşitme kaybının çeşitli türleri vardır ve her bir türün farklı nedenleri ve tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Bu yazıda, işitme kaybının farklı türlerini ve her bir tür için mevcut olan tedavi seçeneklerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
1. Konjenital İşitme Kaybı:
Konjenital işitme kaybı, doğumdan itibaren var olan işitme kaybıdır. Genetik faktörler, gebelikte geçirilen enfeksiyonlar, hamilelik sırasında kullanılan belirli ilaçlar veya doğum sırasında meydana gelen komplikasyonlar konjenital işitme kaybına neden olabilir. Konjenital işitme kaybı, erken teşhis ve tedavi ile yönetilebilir. Yenidoğan işitme taraması gibi tarama programları, erken teşhis için önemli bir rol oynar. Tedavi seçenekleri arasında işitme cihazları ve işitme destek ekipleri bulunur.
2. Sensorinöral İşitme Kaybı:
Sensorinöral işitme kaybı, iç kulağın veya işitme sinirinin hasar görmesi sonucu oluşur. Bu tür işitme kaybı genellikle yaşlanma, gürültüye maruz kalma, genetik faktörler veya bazı ilaçların yan etkileri gibi nedenlerle ortaya çıkabilir. Sensorinöral işitme kaybı genellikle kalıcıdır, ancak işitme cihazları veya koklear implantlar gibi cihazlarla yönetilebilir. Bazı durumlarda, ilaç tedavisi veya cerrahi müdahale de gerekebilir.
3. İletişim Tipli İşitme Kaybı:
İletişim tipli işitme kaybı, işitme kaybının iletişim becerilerini etkilediği durumlarda ortaya çıkar. Örneğin, orta kulak enfeksiyonları veya işitme siniri tümörleri gibi durumlar, işitme kaybının yanı sıra konuşma ve dil gelişimini de etkileyebilir. Bu tür işitme kaybı, genellikle medikal tedavi veya işitme cihazları ile yönetilir. Ayrıca, konuşma terapisi ve işitme eğitimi gibi destekleyici hizmetler de kullanılabilir.
4. Geçici İşitme Kaybı:
Geçici işitme kaybı, genellikle enfeksiyonlar, kulak tıkanıklığı veya yüksek sese maruz kalma gibi geçici durumlar sonucunda ortaya çıkar. Bu tür işitme kaybı genellikle kendi kendine iyileşir ve tedavi gerektirmez. Ancak, durum kronikleşirse veya sık sık tekrarlarsa, bir audiolog veya odyolog tarafından değerlendirilmesi ve uygun tedavi seçeneklerinin belirlenmesi önemlidir.
İşitme kaybı, birçok farklı türde olabilir ve her bir türün farklı nedenleri bulunmaktadır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile birlikte, işitme kaybı olan bireylerin işitme sağlığı korunabilir ve yaşam kaliteleri artırılabilir.
İşitme Kaybını Önlemek İçin Alınabilecek Önlemler
İşitme kaybı, yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ve önü alınabilir bir sağlık sorunudur. Ancak, birçok işitme kaybı durumu önlenebilir veya önlemek için tedbirler alınabilir. İşte işitme kaybını önlemek ve işitme sağlığını korumak için alınabilecek önlemler hakkında detaylı bir inceleme:
1. Koruyucu Filtreli ya da Filtresiz Kişiye Özel Kulak Tıkaçları:
Yüksek düzeyde gürültüye maruz kalmak, işitme kaybının en yaygın nedenlerinden biridir. Bu nedenle, gürültülü ortamlarda bulunmaktan kaçınmak veya kulağınıza uygun koruyucu filtreli kulak tıkacı kullanmak önemlidir. İşitme sağlığınızı korumak için, konserlerde, inşaat alanlarında veya yüksek sesle müzik dinlerken kulağınıza uygun koruyucu filtreli kulak tıkacı kullanmayı unutmayın. Koruyucu filtreli ya da filtresiz kişiye özel kulak tıkaçları işitme sağlığınızı korumak için önemli bir ekipmandır. Özellikle iş ortamlarında veya gürültülü alanlarda çalışan kişiler için filtreli kulak tıkacı kullanmak, işitme kaybı riskini azaltabilir.
2. Sağlıklı Yaşam Tarzı:
Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, işitme sağlığını korumak için önemlidir. Düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek, sigara içmemek ve alkol tüketimini sınırlamak işitme sağlığınızı olumlu yönde etkileyebilir. Sağlıklı bir vücut genel olarak daha sağlıklı bir işitme sağlığına sahiptir.
3. Düzenli İşitme Testleri ve Kontroller:
Düzenli olarak her 6 ayda bir işitme testleri yaptırmak ve işitme sağlığınızı kontrol ettirmek önemlidir. Yapılan düzenli işitme testi ve değerlendirmeleri, işitme kaybının tespit edilmesi açısından önemlidir.Erken teşhis her zaman hayat kurtarır.
4. Kulak Hijyeni:
Kulak hijyeni, işitme sağlığını korumak için önemlidir. Kulak içini temizlerken dikkatli olun ve kesinlikle kulak çubukları veya diğer sert cisimler kullanmayın. Kulak içindeki kir ve kiri temizlemek için yumuşak bir bez veya kulak temizleme damlaları kullanın. Ayrıca, yüzme veya duş alırken kulakları korumak için uygun koruyucu kulak tıkaçları kullanın.
İşitme kaybını önlemek için alınabilecek birçok önlem vardır ve işitme sağlığınızı korumanın önemi büyüktür. Gürültüye maruz kalmayı kontrol etmek, işitme koruma eğitimi almak, sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, düzenli işitme testleri yaptırmak ve kulak hijyenine dikkat etmek işitme sağlığınızı korumak için önemli adımlardır. Unutmayın ki, işitme kaybı genellikle önlenebilir bir durumdur ve sağlıklı alışkanlıkların benimsenmesi işitme sağlığınızı uzun vadede koruyabilir.
Peki İşitme Kaybımın Olması Durumunda Ne Yapabilirim?
İşitme kaybınızın varlığı, yapılan odyolojik tetkikler sonucunda bir KBB hekimi tarafından teşhisinin konulması gerekir. İşitme kaybı maalesef bireyin günlük yaşantısını olumsuz etkilemektedir. Özellikle de kalabalık ortamlarda iletişimi zorlaştırabilir ve kişinin sosyal ilişkilerini etkileyerek psikolojik problemlere yol açabilir. İşitme kaybınızın varlığı sonucunda güvenilir ve uzman bir işitme merkezini araştırmalı ve ona giderek işitme cihazı denemesini yaptırmalısınız.
İşitme cihazı kullanımı için seçeceğiniz işitme merkezi sizin işitme cihazı yolculuğunuzda size destek ve yol arkadaşı olmalıdır. Onun yanı sıra bilimsel test prosedürlerini uygulamalıdır. Ayrıca size olması gerektiği gibi markadan ve modelden bağımsız bir şekilde bilimsel doğrulama yöntemi olan REM (Gerçek Kulak Ölçümü) ile beraber size verilen işitme cihazını uygulamalıdır. Biz kendi kliniğimizde bu uygulamalar ışığında işitme cihazı uygulaması yapmaktayız. Kendi doğruları ile değil bilimsel doğrular ışığında hareket eden bir işitme merkezi olduğumuz için diğer işitme merkezlerinden en büyük farkımız budur. Konu ile ilgili sorularınızı bizlere sorabilir ya da randevu alarak kliniğimizde danışabilirsiniz
Bu konuyu yakın zamanda daha detaylı bir şekilde blog yazısında değineceğiz.
Odyolog Onur ESEN