Her canlının yaşam hakkına sahip olduğunu ve bu dünyayı paylaştığımız, korunmaya muhtaç, sessiz hayvan dostlarımıza saygı göstermenin öncelikli insanlık görevlerimiz arasında yer aldığını unutmayarak, hayvanları korumalı, bu dünyada onların da yaşam hakkı olduğunun daima bilincinde olmalıyız.
Sahipli hayvanlarımızın ve sahiplerinin mağdur olmamaları açısından hayvan sahiplerinin yasal haklarının bilincinde olmaları gerekmektedir. Bu durumda önemli olan hususlardan biri ise; site içerisinde veya apartmanda hayvan beslenip beslenemeyeceğidir. Apartman veya site yönetim planında evcil hayvan beslenmesi hususunda yasak olmadığı takdirde; hayvan beslemekte her hangi bir sakınca bulunmamaktadır. Tapu Müdürlüğüne dilekçe ile müracaat edilerek, apartmana ait yönetim planını alabilmek mümkündür.
Kat Malikleri Kanunu’nun 18.maddesine göre; kat maliklerinin “birbirini rahatsız etmeme” yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu yükümlülüğün ihlal edilmesi halinde; hâkim, evcil hayvanın evden uzaklaştırılmasına karar verebilir.
Yönetim Planında evcil hayvan beslenmesi daha önce alınan bir karar ile yasaklanmış ise; bu kararı tüm kat maliklerinin beşte dört çoğunluğu ile değiştirilebilmek mümkündür. Bu halde; yeni Yönetim Planının değişikliğinin tapuya şerh edilerek bildirilmesi gerekmektedir.
Buna mukabil, Yönetim Planında izin verilmemesine rağmen, hayvan besleyebileceğimiz durumlar da mevcuttur. Bu konuda Yargıtay’ın yakın tarihte vermiş olduğu emsal nitelikteki karar ise şöyledir; işitme engelli çift tarafından beslenmekte olan rehber köpeğin kapı zili ya da telefon çaldığında bunu sahiplerine bildirmesi ve çiftin yaşamlarını devam ettirebilmeleri açısından rehber köpeğe ihtiyaç duymaları gerekçesiyle; Yönetim Planında yasak olmasına rağmen Yargıtay, çiftin yaşam hakkını üstün tutarak, evde köpek besleyebileceklerine karar vermiştir.
Türk Ceza Kanununun 151. Maddesi kapsamında; sahipli hayvanın öldürülmesi ya da yaralanması, ne yazık ki “mala zarar verme suçu” olarak değerlendirilmektedir.
Madde metninde “mağdur” olarak bahsedilen kişinin, hayvanın sahibi olmasından da anlaşılabileceği gibi, hüküm esasen hayvanları değil, insan haklarını koruyan bir düzenleme olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bunun yanı sıra, mezkûr yasal düzenlemede hayvanlardan adeta bir “mal” olarak bahsedilerek, onların canlı varlıklar olduklarının göz ardı edilmiş olması da, hayvan haklarının ulaşmak istediği amaç bakımından bu düzenlemenin geri kalmış olduğunu göstermektedir.
Hayvanlar da tıpkı insanlar gibi acı çeken canlılardır. Hatta hayvanlar, insanların aksine çoğu zaman onlara zarar vermek isteyen insanlar karşısında çaresizdirler. Devletin görevi ise; yalnızca ülkesinde yaşayan insanları korumak değil, doğayı ve içerisinde bulundurduğu tüm canlıları korumaktır.
Tam da bu noktada önemli bir hususu belirtmek isteriz; sokak hayvanın bir kimse tarafından bakımının sokakta dahi olsa üstlenilmesi halinde; o hayvan da sahipli hayvan gibi bu madde kapsamında değerlendirilecektir.
Sokak hayvanlarına yapılan kötü muamele ise; 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu kapsamında ne yazık ki kabahat olarak kabul edilerek, bu eylemi yapan kişilere sadece idari para cezası verilmektedir.
Netice itibariyle, yukarıda yer alan yasal düzenlemelerden açıkça anlaşıldığı üzere; yalnızca sahipli hayvanlara karşı işlenen fiillere karşı adli yaptırımlar öngörüldüğü, fakat bu yaptırımların da korunan hukuki menfaat açısından yetersiz kaldığı hususu aşikardır. Sahipsiz hayvanlara karşı işlenen öldürme, tecavüz, işkence gibi birçok hukuka aykırı fiilin ise, yalnızca idari para cezası ile cezalandırıldığı, hatta çoğu zaman bu eylemin cezasız kaldığı görülmektedir. Bu noktada; en sadık dostlarımız olan ve yaşamlarını idame ettirmek için çoğu zaman insanlara muhtaç olan hayvanların, yasalar nezdinde de “yaşayan canlılar ve aynı zaman da toplumun birer parçası oldukları” gözetilmeli ve bu doğrultuda yasa koyucu tarafından hayvanlara karşı işlenen hukuka aykırı eylemlere ilişkin olarak daha ağır yaptırımlar içeren yasal düzenlemeler getirilmelidir.
Av. Begüm GÜREL (LL.M.)
Instagram: avbegumguler