Koronavirüs döneminde değişen yaşam şekliyle birlikte her yaş grubundan insanın dijital ekranlar karşısında mavi ekran ışığına maruz kalma süresi uzarken; çocukların durumu belki de en zorlu olanıydı. Pandemi nedeniyle okulların kapalı olup uzaktan eğitim yapıldığı dönem ekstra bir durum olmakla birlikte yüzyüze eğitimde bile bazı çocukların okulda geçirdiklerinden neredeyse daha fazla zamanı yine dijital ekranlar karşısında geçirdiklerini polikliğime göz muayenesi için gelen hastalarımda aynı zamanda bir anne olarak üzülerek gözlemliyorum. Ekranlarla dolu bir dünyada çocuğunuzun göz sağlığını korumak ve zihin gelişimi için güvenli bir denge bulmak gerekir.
Bazı ebeveynler bu tarz teknoloji cihazlarının çocuğun gelişimi için gerekli olduğuna inanmaktadır. Dijital aletlerin doğru kullanımı ile faydaları tabi ki söz konusudur ve günümüzde teknoloji kullanımı kaçınılmazdır. Çocuklarımız ekran başında ne kadar vakit geçirmeli konusu çok önemli bir konudur. Dijital ekran kullanımı 1-3 yaş arası uygun görülmemektedir. 3-6 yaş arası çocuklar için dijital ekran kullanımı ise sadece eğitim medyasına odaklanılması önerilerek günde 1 saati aşmayacak şekilde olması Amerikan Pediatri Akademisi tarafından önerilmektedir. Bu süre içinde ise en doğrusu; bir videoya veya uygulamaya resimli bir kitap gibi davranılarak çocukla ebeveynin paylaşabileceği etkileşimli bir öğrenme etkinliği haline getirilmesidir. 6-9 yaş arası ekran süresi günde 2 saati aşmamalıdır. Bu konuda ebeveynin kendisi çocuğa rol model olmalıdır. 9 yaş üstüne de günde 3 saat sınırlaması uygun olacaktır. Bu yaş grubunda ekran süresi artmakla beraber yine kontrollü olmasına ve dengeli kullanıma özen gösterilmelidir.
Olması gerekenden uzun süre ekrana maruz kalınması durumunda çocuklarda; göz yorgunluğuna bağlı; yanma, batma, sulanma, ışık duyarlılığı ve başağrısı şikayetleri, miyopinin çok daha erken dönemde gelişmesi, sosyal beceri kaybı, birebir konuşma sorunları, akran çocuklarla etkileşim eksikliği, sosyal fobi ve yaratıcılık kaybı, dikkat eksikliği, hareketsizliğe bağlı kilo artışı, obezite, postürel problemler çok daha sık görülür. Uyku saatine çok yakın ekran kullanımı ve mavi ışığa maruziyet ise çocukluk gelişimi için son derece önemli olan uyku kalitesine zarar verebilir.
Miyopi (Uzağı görememe)
Yeni nesilde myopide çarpıcı bir artış gözlenmektedir. Amerikan Oftalmoloji Akademisi’nin dergisi Ophthalmology’de yayınlanan 2019 tarihli bir çalışma, dünya çapında miyopluktaki artışın ekran kullanımı ile ilgili olduğu bildirildi. Aynı zamanda yakın okuma ve genel olarak iç mekanda geçirilen zaman miktarı ile ilişkili olduğuna dair bilgiler de vardır. Özellikle erken çocukluk döneminde dışarıda vakit geçirmenin miyopinin ilerlemesini yavaşlattığı bulunmuştur.
Cihaz sürelerinin sınırlı olması için çocuklarınızı spor, etkinlik veya kulüplere katılmalarını özendirmek çok gereklidir. Gençlerin dijital cihazlara ve sosyal medyaya her zaman ilgisi olacaktır. Ebeveynlerin cihaz kullanımıyla ilgili sınırlarını ve beklentilerini açıkça ortaya koyup; tüketilen dijital içeriğin takibi ve çocukla sosyal medyada paylaşılan içeriğin uygunluğu hakkında sohbet etmelerii çok önemlidir.
Ekranlar karşısında günde 8 saatten fazla vakit geçiren hastalarıma, göz yorgunluğunun sebep olduğu sonuçları hafifletmesi amacıyla muayene sonrası mavi ışık filtreli ekran gözlüğü ve düzenli göz yaşı damlası kullanmalarını öneriyorum. Ekranların ve teknolojinin çocuklar üzerindeki etkileri halen araştırılmaya devam etmektedir. Göz sağlığını korumak için düzenli göz muayenesi ve kontrollerine gitmek önemlidir.