Çocuklarda konuşma yaşamın ilk yıllarında, ilk sözcükleri ve ilk adımları çok önemlidir. Burada 1 yaşındaki çocuktan tek kelime 2 yaşındaki çocuktan iki kelimeli cümle ve 3 yaşındaki çocuktan 3 kelimeden oluşan cümle bekleriz. Aslında biraz yaşıyla orantılı şekilde ilerler. Burada 2 ve 3 yaş aralığı önemli bir dönem. Eğer 2 ve ya 3 yaşındaki çocuk hala konuşmuyorsa kaynağı araştırılması gerek. Toplumumuz genelde çocuk konuşmayınca anlam yüklemeye çalışılırır. “babası da geç konuşmuştu” ve ya “erkek çocukları geç konuşur” gibi ön yargılarla bu problemin üzerine gidilmemektir. Konuşma gecikmesi biyolojik sebeplerden kaynaklı olabilir örneğin dudak yarığı gibi, dil bağı gibi, işitmeden kaynaklı olabilir. Merkezi sinir sistemini etkileyen bir problem olabilir, zeka gereliğinden olabilir ve ya nörogelişimsel bozukluktan kaynaklı olabilir otizm spektrum bozukluğu gibi… Bunların hiç biri olmayıp anne babanın ilgi eksikliği yeteri kadar uyaran almayıp, yanlızlaştırılması ile uyaran eksikliği sebebinden olabilir. Bunlardan herhangi birinden kaynaklandığını düşünüyorsanız mutlaka uzmana başvurulu yapılmalı.
Peki biz çocuğumuzun dil gelişimini nasıl destekleyebiliriz?
Çocuğun iletişim ipuçlarını takip etmelisiniz.
Çocuğunuzun ilgilendiği nesneler hakkında sohbet edin
Jest ve mimiklerinizle konuşmasını dinlediğinizi gösterin
Kuklaları, hayvanları, bebekleri konuşturarak oyunlar oynayın
Birlikte şarkılar, tekerlemeler söyleyip parmak oyunkları oynayabilirsiniz.
Kitap okuyabilirsiniz
Çocuğun dil gelişimini desteklemek aynı zamanda ifade edici dil becerilerini de güçlendirecektir.
Çocuğunuzun liderlik etmesine izin verin, yöneldiği oyuncaklara oynamasına izin verin ve sizde dahil olun. Yavaş konuşup konuşması için fırsat verin. Çocuğunuzun cümlelerini tekrarlayın ve birkaç sözcük daha ekleyin. Uzun cümle kurmasını destekleyecektir.
İletişim kurarken göz kontağı kurun.
Çocuğunuzun söylediği kelimeyi cümle haline getirbilirsiniz. Örneği su dediğiyse “su ver” şeklinde desteklenebilir.
Çocuğunuz kendini ifade ederken leb demeden leblebiyi anlamayın. Bırakın anlatmaya çalışsın. Anlatamadığı zaman seçenek sunun örneğin; “muz mu istedin yoksa elma mı” gibi orada isimleri ile seçenek sunarak ifade etmesini destekleyin.
Çocukla konuşurken bebeksi bir dil yerine anlaşılır bir dil tercih edilmeli. Örneğin çocuğunuz su yerine “du” diyorsa sizde su diyerek model olabilirsiniz.
Çocuklu ortamlara girerek dilini prova etmesine izin verin.
Çocuk Gelişimi Ve Eğitmeni
FARAH AYŞE ŞAHİN